Vraag

Zomaar loop ik hem tegen het lijf. Terwijl ik bij de kassa mijn boeken laat inpakken komt hij naast me staan. Zijn haar is grijs geworden, en hij ziet er erg chagrijnig uit. Zou hij zich nog steeds zo rot en aangeslagen voelen? Het is inmiddels al zes jaar geleden dat het gebeurde. Oh nee, hij kan nog wel lachen, als de kassiere een grapje maakt.

Ik ken hem niet echt, hij kent mij waarschijnlijk helemaal niet. Maar we staan nu even dicht bij elkaar als hij en Pim Fortuyn, toen de laatste in zijn rug en hoofd geschoten werd. Zomaar uit het niets kwam er een man met een plastic tasje, net als mijn plastic tasje. Alleen zitten er in mijn tasje boeken, en in het tasje van de man zat een geladen pistool. Blat! Blat!

Zomaar uit het niets. En daar sta je dan pal naast. Uit de tabloids begreep ik dat dat hem nog heel lang heeft aangegrepen. Hij werd er een heel ander iemand door, misschien wraakte dat zijn huwelijk ook wel. Kan ik me zo voorstellen. Of eigenlijk gelukkig niet echt. Ik kijk nog eens naar hem. Hij glimlacht gelukkig nog. Misschien denkt hij dat ik een handtekening wil. Welnee.

Ik zou hem wel willen vragen: “hoe was dat nou?” Maar dat lijkt me niet bon ton. Tegelijk wil ik het ook helemaal niet weten. Zou hij de moordenaar goed hebben kunnen bekijken? Was het echt van der G.? Of was hij te afgeleid van de schrik?

Nou ja, veel ruimte voor twijfel was er niet. Van der G. was vrijwel op heterdaad gepakt. Beter kan bijna niet. Hij werd achtervolgd door de chauffeur van Pim, die dapper de politie inseinde. En perongeluk was er nog een busje vol ME-ers in de buurt ook. Wat een pech. Had van der G. zich zo goed voorbereid, zich vermomd met petje en zonnebril, latex handschoenen aan. Hij had zelfs van tevoren zijn wapen met wasbenzine ontdaan van vingerafdrukken. Echt profi.

En dan vergeet hij een collega met een vluchtscootertje neer te zetten.

Beetje dom. Of was zijn vluchtscooter al weg gereden? Dat hebben zich vast meer mensen afgevraagd. Misschien van der G. zelf ook wel. Ik begreep pas veel later dat hij niet direct een verklaring had afgelegd. Hij bekende pas na een half jaar. Zo lang moest hij er over na denken.

In samenspraak met de inlichtingendienst en het OM legde hij toen een verklaring af.

Hij had het toch echt alleen gedaan. En alle ongeregeldheden in zijn getuigenissen vooraf waren vergissingen. Waren er dan vergissingen? Ja, toch wel een paar. Het leek er op alsof hij op zijn minst zijn vrouw en vrienden probeerde af te schermen. Misschien ook had hij wel echt handlangers gehad, of was er zelfs een complot wat hij probeerde te verbergen. Maar dat bekende hij dus niet.

Theo van Gogh zag wel een echt complot in. Hij had zelfs een film er over gemaakt: 06/05. Maar ja, de premiere daarvan werd een beetje ondergesneeuwd door de begrafenis van van Gogh zelf. Hij was namelijk net ook spectaculair vermoord.

Van Gogh's moordenaar noemde de complotfilm niet bij zijn motieven.

Ook hij had alleen gehandeld. Uit een soort idealisme, zei hij. Net als van der G. Maar dan anders. Overleg met de inlichtingendienst voor een verklaring was niet nodig. Die hadden hem wel al voor het plaatsvinden van de moord enkele malen opgepakt. En toch weer losgelaten.

Desalnietemin blijft het bizar als ik er over na denk. Stel je voor dat die twee spectaculaire moorden wel met elkaar te maken hebben. Stel je voor dat er wel een complot achter zou zitten! Wat voor verhaal zou dat dan zijn?

Moet ik daar eigenlijk wel over nadenken? Is dat mijn verantwoordelijkheid? Ik stond er niet naast toen het gebeurde, ofzo. De man die nu bij de kassa staat, die stond er naast. En daar sta ik nu weer naast. Is het zijn verantwoordelijkheid? Wie denkt daar eigenlijk over na?