Raket

Hoera! Er is weer een terrorist dood. Dit keer is het Abu Laith al'Libi, tweede man van Osama bin Laden. Of was dat iemand anders? Nou ja, als de vorige tweede man al opgepakt of doodgeschoten is, dan is er natuurlijk een volgende tweede man. Dus er kunnen heel wat tweede mannen neergeschoten en opgepakt worden. Er staat een fotootje bij van een man met een baard en een doek om zijn hoofd. Daaraan herken je ze natuurlijk, die terroristen, want zonder deze kenmerken had hij er zeer westers uit gezien.

Hoe hebben ze hem eigenlijk te pakken gekregen? Dat was vast een staaltje stoer spionagewerk en stevige James Bond actie. Nee. Toch niet. Het was een raket. Een raket? Dat klinkt toch een tikje overdreven. Dan was het vast een heel gevaarlijke terrorist.

En het is ook niet de eerste, want terroristen worden tegenwoordig wel vaker met raketten uit hun grot of andere geimproviseerde schuilplaats geschoten. Waren er vorig jaar niet nog Nederlandse militairen betrokken bij een vuurgevecht waarbij enkele terroristen toen met een door een helicopter afgevuurde raket werden uitgeschakeld? Of waren dat drugsdealers? En ook in Iraq en Libanon worden er regelmatig gevaarlijke personen geraakt door die raketten. Het gebeurt al bijna elke dag. Een beetje terrorist schiet je neer met een raket. Op afstand. Het is ongetwijfeld een bijzonder effectieve manier om iemand naar de andere wereld te blazen. Je kunt ook weg hollen wat je wil, zo'n raket achterhaalt je toch wel. Die gaan zo snel, daar is geen ontsnappen aan.

Maar hoe weet je dan eigenlijk achteraf wie je geraakt hebt? Een beetje explosieve raket laat natuurlijk weinig van zijn slachtoffer over. Laat staan van diens paspoort. Dat wordt dan puzzelen. En hoe weet je zeker dat je niet de verkeerde raakt? Voor hetzelfde geld raak je andere burgers, al dan niet onschuldig. Ik begin me een beetje zorgen te maken. Stel je voor dat in een Duitse krant in 1945 had gestaan: “Tweede man van Churchill uitgeschakeld met V1 Raket”. “Jammer genoeg waren er ook wat onschuldige Londenaren geraakt, want de ontploffing was wat groot. Maar ja, so ist das Leben.”

Collateral damage noemen ze dat in militair jargon: bijkomende schade. En dat is nu eenmaal moeilijk te voorkomen, zeker met ontploffende raketten. Ik probeer mezelf gerust te stellen dat dat tegenwoordig wel anders is. Tegenwoordig hebben we precisie bombardementen, en intelligente raketten. Onnodige schade wordt zoveel mogelijk beperkt, toch? Maar misschien ook wel niet. Het is maar enkele weken geleden dat Nederlandse militairen in Uruzgan op elkaar bleken te schieten, in plaats van op de vijand. En nu was het pikkedonker en werd er van alle kanten geschoten, dus ik snap het wel, maar toch. Burgers en eigen troepen expliciet niet raken is gewoon moeilijk. Met een geweer al. Of je moet helemaal niet schieten.

Wat voor raket werd eigenlijk gebruikt op die tweede, derde of vijfde man van Osama? Volgens het persbericht werd de raket afgevuurd door een “drone”, een robotvliegtuig. Dat moet dan waarschijnlijk een Predator geweest zijn, een “Roofdier” dus. Predators zijn op afstand bestuurde vliegtuigjes zonder piloot of inzittenden. De piloot is er natuurlijk wel, maar die zit dan achter de afstandsbediening te kijken naar een televisiescherm. Die speelt dan als het ware een computerspel.

Predators worden over het algemeen uitgerust met “Hellfire” raketten. Hellevuur, dat klinkt heel heftig. Zoiets wens je hooguit je vijanden toe. Het staat ook voor HELicopter Launched FIRE-and-forget missile (raket die je vanaf een helicopter wegschiet en die dan zelf verder zijn doel zoekt). Iemand zal flink op die naam gepuzzeld hebben. Hellevuur raketten zijn een meter drieenzestig lang, rechtop komen ze tot aan de schouder van een volwassen man. Ze hebben kleine vleugeltjes, en zijn ongeveer achttien centimeter dik. Het gewicht is vijftig kilo, zo licht als een te mager fotomodel. Met een trosje hangen ze onder de helicopter of Predator. Ze vliegen sneller dan het geluid, en kunnen worden voorzien van allerlei soorten explosief tuig.

De Hellfire was al in de jaren zeventig ontwikkeld om tanks kapot te schieten, maar dat werkte na verloop van tijd niet meer. Daarom werd hij in de jaren negentig verbeterd met allerlei laser- en radar-systemen om beter de nieuwe vijanden te kunnen raken: terroristen dus. Hij werd ook wat duurder. Het instapmodel kost nu rond de 60,000 dollar, en de echt slimme raketten doen zo'n 150,000 dollar per stuk. Wat, minstens 60,000 dollar? Dat is best prijzig om een beetje terrorist neer te schieten. Hallo! Het radiografisch bestuurbare vliegtuigje, de Predator, kost overigens vier-en-half miljoen dollar. En dan hebben we het arbeidsloon van de piloot nog niet gerekend.

Maar je krijgt dan ook echt waar voor je geld. De loods waarin al'Libi zat, op enkele kilometers van een Pakistani luchtmachtbasis, was helemaal aan flarden geschoten. Volgens ooggetuigen was er geen overlevende meer te bekennen. Al'Libi moet dus wel dood zijn. Dat zegt de informant. Tja.

En toch, 60,000 dollar plus arbeidsloon, plus overhead, plus vliegtuigje. En daarbij neem ik dan nog aan dat ze in een keer raak schoten, want als je een keer mis schiet is de prijs alweer 60,000 hoger. Was het niet goedkoper geweest om de man op te pakken en te berechten in een eerlijk proces? De agenten hadden vanaf de luchtmachtbasis kunnen lopen om hem op te halen.

Wie strijkt die 60,000 dollar per raket eigenlijk op? Hellfires worden gemaakt door Lockheed. Diezelfde Lockheed die onze Prins Bernhard ooit in verlegenheid bracht. Die Lockheed. Inmiddels zijn ze gefuseerd, en heten ze Lockheed Martin. Wereldwijd werken er zo'n 140,000 mensen voor de vliegtuigen- en raketten-bouwer. En rond 95% van hun inkomsten komen uit militaire aankopen. Ze zijn dan ook de grootste aannemer van het Amerikaanse ministerie van defensie. Lockheed heeft in elke staat van de VS wel een fabriekje staan waar onderdelen worden gemaakt. Dat is erg handig. Zo kun je eventueel je plaatselijke congreslid er van overtuigen dat ze voor een prijzig defensie-contract moeten stemmen: dat levert namelijk werkgelegenheid op. En werkgelegenheid levert weer stemmers op voor het congreslid.

Misschien ging dat wat snel, maar als ik het goed begrijp is die dure Hellfire raket dus ook nog goed voor de werkgelegenheid. Hmmm. Dat maakt het wel lastig. Hoeveel banen zou zo een raket opleveren? En als je ze niet afschiet worden ze natuurlijk ook niet meer verkocht. Misschien is het dan nog niet eens zo erg om er mee op terroristen te schieten. Dan draait die rare Amerikaanse economie tenminste door.

En toch knaagt het. Stel nu dat je helemaal geen terrorist geraakt hebt, maar iemand anders? Of wel de terrorist en ook iemand anders die niets gedaan heeft? Of wat als je wel de terrorist hebt geraakt, maar dat bij een eerlijk proces gebleken zou zijn dat het alleen om een kleine drugscrimineel ging, of om een bona fide vrijheidstrijder? Als zo'n raket eenmaal ontploft is blijft er weinig over van de mensen die je raakt. Je zult het dan nooit weten.

Hellfires zijn erg populair. Ze worden onder andere ingezet in Iraq, Afghanistan, Pakistan, Panama, en rond Israel, en meestal door de Amerikanen en hun bondgenoten, of door de Israeli's. Het meest notoire slachtoffer van een Hellfire raket was Ahmed Yassin, medestichter van de palestijnse vrijheidspartij Hamas. Hij werd in maart 2004 gedood toen hij een moskee uit kwam. Een Israelische helicopter schoot drie Hellfires af. Yassin had geen schijn van kans, want hij zat in een rolstoel, en dan leg je het zeker af tegen een supersonische raket. Er waren tien doden, inclusief Yassin, en vijftien gewonden.

Ja. Misschien levert zo'n raket wel veel werkgelegenheid op. Misschien worden er ook echte misdadigers mee neergeschoten. Maar erg stoer vind ik het niet.


Bronnen, o.a:

en.wikipedia.org/wiki/AGM-114_Hellfire
en.wikipedia.org/wiki/MQ-1_Predator
en.wikipedia.org/wiki/Ahmed_Yassin
www.nationaldefensemagazine.org/issues/2003/May/Army-Navy.htm
Why we fight, 2005, Eugene Jarecki
http://shock.military.com/Shock/videos.do?displayContent=200139&ESRC=dod.nl

foto: Wikipedia, door Looper5920