Schoenendoos

Het is alweer bijna Sinterklaas. Bijna?
Eigenlijk is het al weken aan de gang. De pepernoten en de al dan niet zwarte pieten marcheren veelvuldig door de winkelstraten, en de goedheiligman zelf is ook overal present. Soms is hij zelf in meer incarnaties in dezelfde stad. Je bent als Sint Nicolaas nu eenmaal de patroonheilige van zeelui, dieven en bovenal de handel, moet je maar denken.

Wat is er in deze tijd beter dan ook te denken aan diegenen die het wat minder hebben? Als onze kinderen hun schoen zetten om iets leuks of lekkers te krijgen, kunnen we onze kinderen ook best leren dat niet alle kinderen zo fortuinlijk zijn. En we kunnen er ook samen iets aan doen. En wat is er dan beter dan een schoenendoos. Die is dan toch over van de sinterklaasschoen.

De school van mijn dochtertje doet in deze tijd dan ook mee met wat vroeger operatie schoenendoos heette. Elk jaar vullen ouders en hun kinderen een schoenendoos met nuttige spulletjes en speeltjes voor een minder bedeeld kind in een ver land. Zeepjes, potloden, schriften, een bal, een knuffelbeest. In containers worden de schoenendozen dan verscheept, en gebracht aan kinderen die, zo hoop je dan, het echt nodig hebben en er blij mee zijn. Als je wilt kun je door middel van een ingenieuze barcode achteraf zelfs horen waar jouw pakje precies terecht is gekomen. Dan wordt je goede daad nog net iets persoonlijker.

Dit is natuurlijk een lovenswaardig iets. Je maakt je kind bewust van de ongelijke verdeling van rijkdom in onze wereld. Je maakt ook nog een kind blij in de derde wereld. Misschien geef je ze zelfs een extra kansje om zich te ontwikkelen als ze het schrift op een school kunnen gebruiken. Je denkt aan ze. Dat is mooi. En boven alles ben je samen met andere ouders en de goede doelen organisatie bezig om saamhorig iets goeds te doen.

Maar toch bekruipt me een ongemakkelijk gevoel als ik in mijn eentje op mijn vrije ochtend spulletjes bij elkaar plunder om in de doos te doen. Niet omdat ik laat ben met het inpakken. Dat ik als drukke ouder in deze snelle wereld weer eens iets vergeten ben, ben ik inmiddels helaas gewend. Daar sta je dan weer als die domme vergeetachtige papa. Heeft jouw dochtertje als enige geen schoenendoos. Nou ja, misschien zit het me ook wel een beetje dwars. Maar daar gaat het niet om.

Nee. De spulletjes die ik bij elkaar schraap, en speciaal nog even ga kopen bij een goedkope winkel op de hoek, die spulletjes komen eigenlijk uit dezelfde derde wereld waar ik ze nu heen ga sturen. Niet alle spulletjes natuurlijk, maar wel veel. Made in China staat er op het speelgoed, of op de krijtjes. Nu gaat de gevulde doos misschien wel naar Afrika, of naar Bangla Desh, en dat is ook ver van China af, maar toch. Nu heeft de inhoud een ware wereldreis achter de rug, nog voordat ik het opstuur.

De pop is eerst door meisjeshanden in Hong Kong gemaakt, de globe rond naar Rotterdam gevaren, daar gedistribueerd, naar de winkel op mijn hoek gebracht, daar door mij gekocht. En dan stop ik 'm in een doos, plak er een speciale postzegel op, en daar gaat ie weer min of meer terug de halve wereld rond om elders aan een kind gegeven te worden. Vele vrachtwagens, mensenhanden, containers en belastingen en portokosten verder. En waar komt het aan? Veel dichter bij China dan ik woon, dat is vrijwel zeker.

Was het niet goedkoper geweest om direct die pop aan dat meisje of jongetje te sturen? Had dat niet ook een hoop handelingen en brandstof bespaard? Zou dat niet beter geweest zijn voor ons milieu, met minder CO2 uitstoot enzo? Zou dat misschien zelfs niet beter geweest zijn voor de lokale economieen? Nu heeft het transport van de doos en inhoud een veelvoud gekost van de productiekosten zelf. En dat is waar of je dat nu in geld of in man-uren telt. Is dat niet een bizarre verspilling?

Natuurlijk lever ik wel trots mijn schoenendoos in voor mijn dochtertje. Mijn dochter telt ook mee. Zelf ziet ze de doos niet meer, en dat hoeft van haar ook niet zo. Ze is wel opgelucht dat er eentje is. Voor dit jaar opgelost.

Ondertussen fantaseer ik hoe het zou zijn als al dat speelgoed en de schriftjes voortaan een efficientere, minder omslachtige en minder spilzuchtige reis zouden maken. Dan zou misschien wel zoveel CO2, geld en moeite bespaard worden dat ik mijn dochter nog eens mee kon nemen op vakantie naar zo'n ver derde wereld land. Dan ik daar met andere ouders en hun kinderen zelf staan, bij blijere en rijkere kinderen uit de derde wereld.

"Kijk" zou ik dan zeggen "deze kinderen hebben het nu ook beter omdat niet meer alle rijkdom per se eerst door onze handen hoeft te gaan. Dat is onze verdienste. Dat de derde wereld voor zichzelf en voor elkaar mag zorgen." Zou mijn dochter het snappen?
Zij denk ik wel.