CV-economie

Vijftien jaar geleden, midden in een koude winter, was onze CV-ketel hard op weg het te begeven. Hij gaf steeds minder warmte, er kwamen steeds sneller luchtbellen in het systeem, de verste radiatoren werden steeds minder effectief, andere radiatoren werden knetterheet, de waterdruk zakte en zakte zonder dat het water ergens zichtbaar uit lekte, en de ketel zelf maakte steeds engere geluiden. Op een dag was hij ineens helemaal uit.

Achteraf gezien doet die CV-installatie me best denken aan ons globale financiële stelsel.

Stel dat je het hart van onze financiële wereld, in London, New York, Frankfurt, ziet als een gigantische CV-ketel. Een CV-ketel die de economie van onze wereld moet warm houden, en zorgen dat ieder landje warm water krijgt. Warm water in de vorm van genoeg valuta om een goed warm draaiende economie te houden. Een economie die goed is voor de mensen die in elk land wonen.

En die CV-ketel, of eigenlijk zijn het er natuurlijk meer, CV-ketels dus, die pompen heel veel ponden, euros en dollars in de wereld. Tot heel ver. Zelfs in Timboektoe en Zaire staan wel radiatortjes. En ook in Afghanistan, Korea, Cambodja, Honduras en zelfs Nieuw Zeeland. In Japan is een expansievat. In China sparen ze wat extra warm dollarwater op, want zij zijn zuinig.

In IJsland ging het even mis. Daar hebben ze een lekje in de radiator. Daarom is die nu maar even dichtgedraaid. Wel jammer, want de winters zijn daar best koud. Een decennium terug ging het ook mis in Rusland, en later in Japan en toen in Argentinië. Ook daar moest fors aan de radiators gesleuteld worden. Water er uit en eerst ontluchten voor er weer nieuw geld-water in kon. Ondertussen had de bevolking het niet zo warm meer. Die moest dan maar een trui aantrekken of zo, en groenten verbouwen in eigen tuin, zoals bejaarden dat doen in St. Petersburg.

In de afgelopen decennia is gaandeweg bedacht dat je het geld nog sneller zou kunnen rondpompen dan anders. Hogere druk. En heter stoken met hogere bedragen. Dan komt het sneller overal langs, en wordt het ook warmer. En dan komt het vast ook wel in verdere uithoeken van het buizenstelsel. In elk geval komt er weer meer door de ketel, en is het daar bij het hart van het systeem ook weer veel warmer. De rijken worden rijker, en wellicht druppelt er ook wat meer naar de armen. Optimistische economen noemen dat “trickle down economy”.

Maar echt perfect werkte het nog niet. In sommige uithoeken bleef te weinig komen en moesten de radiatoren toch dicht of op een kier. En er kwamen ook steeds luchtbellen in het systeem. Of moet ik zeggen speculatie-bellen? Internet-bel, vastgoed-bel, noem-maar-op-bel? Denk je heerlijk warm water te krijgen, blijkt het gebakken lucht te zijn. Pfffft. Pruttelend en gloeiend heet van de bonussen slaat de ketel af. Plots is de gelddruk weg.

Toch maar de ketel bijvullen? Amerikaanse en andere overheden pompen nu heel veel noodgeld in het systeem. Misschien dat het dan weer werkt. Maar waar moet je ontluchten om te voorkomen dat er overdruk (inflatie?) ontstaat en nog meer bellen? Of moet je helemaal niet ontluchten en eerst ergens een groot lek repareren? Of was er misschien wel onderdruk omdat het systeem heel veel extra radiators (nieuwe bevolkingscentra) had gekregen en er nooit afdoende was bijgevuld?

Veel grote banken vertrouwen het niet en hebben schijnbaar toch hun geldkranen nog even dicht gedraaid. Misschien wordt het nu bij hen wel warm, maar zo stroomt het geld ook niet lekker door.

Heeft de kapitalistische ketel gefaald? Is ie nu echt stuk? Ik geloof dat we het nog niet weten. Maar wellicht wordt het tijd om toch ook wat noodkacheltjes te gaan installeren. Kijken of we misschien meerdere kleine keteltjes met pompen moeten hebben in plaats van een hele grote Amerikaanse dollarketel.

En misschien moeten we zelfs nadenken of we onze verwarming uberhaupt wel zo hoog moeten opstoken. Misschien zijn we juist wel veel blijer als het niet zo heel warm is. Omdat we dan iets minder hoeven rond te hollen om overmatig te consumeren en te produceren.