Iraq

Ik heb op het moment wel medelijden met onze premier. Een beetje in elk geval.

Hij wordt ondervraagd over hoe het nu zat met Iraq. Wat had hij nu precies beloofd aan onze Amerikaanse bondgenoten, en wat niet? Wat stond er dan in die overtuigende geheime stukken, waaruit zou blijken dat Iraq zo gevaarlijk was? En had hij die stukken nu wel of niet gelezen? Niet?

Ze waren zo geheim dat alleen hij ze persoonlijk mocht zien, en hij had daar geen tijd voor? Waarom dan niet? Omdat ze in een ander land ter inzage lagen, en de tijd heel beperkt was? Juist. En omdat hij waarschijnlijk toch geen chocolade had kunnen maken van wat er in stond. Dat had een expert misschien wel gekund. Maar die had geen toestemming.

Want het waren heel geheime stukken. Dat hoort nu eenmaal bij bewijzen van geheime diensten. Geheime diensten doen geheime dingen. Daar zijn ze voor.

Natuurlijk zou een geheime dienst ook wel vergissingen kunnen maken. Maar die zijn dan ook geheim. Geheime vergissingen.

Dus Balkenende moest varen op de indrukken van zijn collegae Blair en Bush. Die hadden natuurlijk wel wat landelijke olie- en zakelijke belangen die meespeelden, dus die wisten het wel. Bovendien maakten de bewijzen hen blijkbaar wel aardig nerveus. Blair wel in elk geval. Of zou het de dreigende publieke opinie geweest zijn, die hem nerveus maakte?

En nu blijkt het achteraf misschien toch niet zo heel opportuun geweest te zijn om mee te doen aan het Iraakse avontuur. Er waren in elk geval geen “weapons of mass destruction”, zoals Powell zo hard riep. Of het moeten de wapens van de geallieerde binnenvallers zijn geweest.

Balkenende zal zich wel afgevraagd hebben waar hij nu precies in gelokt was. Lekkere premier ben je dan. En hoe leg je dat nu uit? De verantwoording moet je als premier wel afleggen. Maar de beslissing heb je destijds maar genomen op goed vertrouwen. Te goed vertrouwen, dus. Lastig.

Zou Balkenende weten dat hij in goed gezelschap is? Dat er wel grotere staatshoofden zo door misinformatie in buitenlandse oorlogen zijn verzeild? President John F. Kennedy van de V.S. scheen bijvoorbeeld helemaal niet zo blij te zijn met zijn adviseurs toen hij bijna in een kernoorlog met de USSR verzeild was geraakt. En dat kwam uiteindelijk ook omdat hij op goed vertrouwen een minimale interventie op Cuba goed had gekeurd.

Die interventie was bedacht door een groepje binnen zijn geheime diensten. Die vonden het wel een goed plan om wat huurlingen en rebellen op Cuba neer te zetten. Dan zouden ze wel een revolutie ontketenen tegen die lastige mijnheer Castro. Het Amerikaanse leger zou er niet bij betrokken zijn. Want dat zou alleen een oorlog kunnen uitlokken. Het was een prive-actie.

Alleen lukte de revolutie helemaal niet. En er waren toch Amerikaanse schepen en vliegtuigen bij betrokken. Beetje beschamend. En levensgevaarlijk voor de wereld, toen de Russen dan maar besloten Cuba te steunen met een paar kernraketten. Kennedy nam de verantwoording op zich. Maar hij ontsloeg de bedenkers van het niet zo slimme interventie-plan wel.

Kennedy's voorganger Eisenhower had het bijna nog bonter meegemaakt. Terwijl hij op zijn lang geplande golf-weekend weg was, ontstond er een internationale crisis. Duizenden communisten liepen vanuit China de grens van Laos over en bedreigden de democratie aldaar. Eisenhower was weg, dus iemand anders moest even voor hem waarnemen. Toen de president van vakantie terugkwam vond hij zijn land terug in een staat van bijna-oorlog.

En toen bleek dat de duizenden communisten er waarschijnlijk helemaal niet waren geweest. Het waren honderden plaatselijke dorpelingen. Zonder wapens. Vergissing van de inlichtingendienst. Kan gebeuren. President Eisenhower was er vast niet blij mee. En waarschijnlijk nog minder toen het weer gebeurde. Bij zijn korte vakantie een jaar later. Gelukkig kon hij in beide gevallen het tij keren.

Waren dat nu echt vergissingen van de geheime diensten? Misschien wel, misschien niet. Dat is natuurlijk geheim. Kennedy en Eisenhower schijnen zich wel bedonderd te hebben gevoeld.
Zou onze Balkenende dat ook hebben?


Bronnen o.a.:
Drugs, Oil and War; Peter Dale Scott; 2003
Killing Hope; William Blum; 2004